Εκπαίδευση σκύλων: κατανοώντας πώς μαθαίνουν οι σκύλοι

Σύμφωνα με τον Bob Bailey, τον γνωστό εκπαιδευτή ζώων, που έχει εκπαιδεύσει περισσότερα από 140 διαφορετικά είδη ζώων και συνολικά 15.000 ζώα, "Η μάθηση είναι απλή, αλλά όχι εύκολη". Αυτή η φράση συνοψίζει τέλεια τη διαδικασία της εκπαίδευσης των σκύλων.

Σύμφωνα με τον ορισμό, η μάθηση είναι «το αποτέλεσμα της λήψης, ενσωμάτωσης και αποθήκευσης στη μνήμη, πληροφοριών που μπορεί να επικαλεστεί κάποιος για να εκτελέσει μια συγκεκριμένη συμπεριφορά».

Όταν πρόκειται για την εκπαίδευση του σκύλου σας, είναι απαραίτητο να του διδάξετε πράγματα που θα αποθηκευτούν στη μνήμη του και θα είναι έτοιμα προς χρήση σε συγκεκριμένες περιπτώσεις.

Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι μάθησης των σκύλων, αλλά ας εστιαστούμε στη συνειρμική μάθηση.

Συσχέτιση με κάποια επιβράβευση/ανταμοιβή

Οι σκύλοι είναι καιροσκόποι! Προσελκύονται από ό,τι τους δίνει ευχαρίστηση και ικανοποίηση και αποφεύγουν ό,τι δεν τους αρέσει.

Η εκπαίδευση μέσω συσχέτισης βασίζεται στην ιδέα να συσχετίσετε κάτι ευχάριστο για τον σκύλο σας με μια συμπεριφορά που θέλετε να επαναλαμβάνει και κάτι δυσάρεστο για τον σκύλο σας με μια συμπεριφορά που δεν θέλετε να επαναλαμβάνει.

Στη συσχέτιση με κάποια επιβράβευση/ανταμοιβή υπάρχουν 2 διαφορετικές μέθοδοι που θα αναλύσουμε παρακάτω.

Μέθοδος κλασικής εξαρτημένης μάθησης

Αυτή περιλαμβάνει τη συσχέτιση μιας αντανακλαστικής απόκρισης με ένα εξωτερικό ερέθισμα. Το πιο γνωστό παράδειγμα προέρχεται από τον ιδρυτή της προσέγγισης, Ivan Pavlov, ο οποίος, συνδέοντας τον ήχο ενός κουδουνιού με τη διανομή τροφίμων, κατάφερε να προκαλέσει σιελόρροια (που είναι μια αντανακλαστική απόκριση) σε έναν σκύλο.

Ο Ivan Pavlov ήταν Ρώσος φυσιολόγος και γιατρός και τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Ιατρικής, το 1904 για έρευνες σχετικές με τη φυσιολογία του πεπτικού συστήματος. Το πείραμά του, που σκοπό είχε την πρόκληση σιελόρροιας, πραγματοποιήθηκε με τη βοήθεια ενός σκύλου. Ξεκίνησε εισάγοντας τον σκύλο σε μια αρχική ακολουθία μάθησης: 

• Ήχος καμπάνας 
• Παρουσίαση τροφής 
• Στη θέα του φαγητού, ο σκύλος εμφάνισε σιελόρροια 

Στο αρχικό στάδιο, αυτό που προκάλεσε σιελόρροια στον σκύλο δεν ήταν ο ήχος του κουδουνιού, αλλά η θέα του φαγητού. Ο Pavlov επανέλαβε αυτή την ακολουθία πολλές φορές και στη συνέχεια προχώρησε στο επόμενο στάδιο μετατρέποντας τον ήχο του κουδουνιού σε υπό όρους ερέθισμα.

Ακούγοντας ξανά αυτόν τον ήχο, ο σκύλος εμφάνισε σιελόρροια (αντανακλαστική απόκριση), κάνοντας το πείραμα του Pavlov επιτυχημένο. Ο ερευνητής ονόμασε αυτή τη μέθοδο εκπαίδευσης «κλασική εξαρτημένη μάθηση», καθώς συνέδεσε ένα ερέθισμα με μια αντανακλαστική απόκριση.

Συνεχίζοντας την έρευνά του, κατέληξε στα ακόλουθα συμπεράσματα:

• Η επανάληψη της ακολουθίας μάθησης είναι υποχρεωτική για τη λήψη της αντανακλαστικής απόκρισης.
• Το έμμεσο ερέθισμα (π.χ ο ήχος του κουδουνιού) δεν πρέπει να παρουσιαστεί πολύ πριν από το άμεσο (π.χ το φαγητό) για να λειτουργήσει - αυτό ονομάζεται χρονική συνέχεια.
• Εάν το έμμεσο ερέθισμα (π.χ ο ήχος του κουδουνιού) παρουσιαστεί πολλές φορές, χωρίς να παρουσιαστεί το άμεσο (π.χ το φαγητό), η αντανακλαστική απόκριση θα μειωθεί - αυτό ονομάζεται φαινόμενο εξαφάνισης.
• Τέλος, ακολουθώντας την ίδια λογική, εάν η διαδικασία δεν ακολουθηθεί για ορισμένο χρονικό διάστημα, η αντανακλαστική απόκριση θα μειωθεί επίσης.

Μέθοδος λειτουργικής εξαρτημένης μάθησης

Η θεωρία της λειτουργικής εξαρτημένης μάθησης του Skinner επιτρέπει σε ένα εξωτερικό ερέθισμα να συσχετιστεί με μια εθελοντική απόκριση. Όταν διδάσκετε στον σκύλο σας ότι η λέξη «κάτσε» έχει θετική συνέπεια, όπως μια λιχουδιά, χρησιμοποιείτε τη λειτουργική εξαρτημένη μέθοδο μάθησης. Αν ο σκύλος σας καθίσει, τότε αυτή του η πράξη είναι μια εθελοντική απόκριση του σκύλου σας.

Για να κατανοήσουμε αυτή τη μέθοδο, πρέπει πρώτα να αποφύγουμε τη συσχέτιση των όρων με τις έννοιες του καλού και του κακού. Με άλλα λόγια, δεν πρέπει να σκεφτόμαστε ότι θετικό σημαίνει ευχάριστο για τον σκύλο και αρνητικό δυσάρεστο για τον σκύλο. Στην πραγματικότητα, με τον όρο ενίσχυση εννοούμε ότι θέλουμε να επαναληφθεί μια συμπεριφορά, ενώ ο όρος τιμωρία σημαίνει ότι θέλουμε η εκδήλωση της συμπεριφοράς να μειωθεί ή ακόμα και να εξαφανιστεί. «Θετική» σημαίνει την πρόσθεση ενός ερεθίσματος και «αρνητική» την αφαίρεσή του.

Ας κατανοήσουμε, λοιπόν, τις έννοιες αυτές:

Θετική ενίσχυση

Εδώ, θέλουμε να ενισχύσουμε μια συμπεριφορά. Θέλουμε να τη δούμε να επαναλαμβάνεται προσθέτοντας ένα ερέθισμα. Σε αυτή την περίπτωση, το ερέθισμα θα είναι ευχάριστο για τον σκύλο για να δούμε τη συμπεριφορά να επαναλαμβάνεται. Για παράδειγμα, το να του δίνετε μία λιχουδιά όταν ο σκύλος σας επιστρέφει σε εσάς.

Αρνητική ενίσχυση

Εδώ, θέλουμε μια συμπεριφορά να επαναληφθεί αφαιρώντας ένα ερέθισμα. Σε αυτή την περίπτωση, θα αφαιρέσουμε ένα ερέθισμα που δεν αρέσει στον σκύλο. Ως εκ τούτου, θα τείνουν να αναπαράγουν τη συμπεριφορά που έκανε την «ταλαιπωρία» να σταματήσει. Για παράδειγμα, εάν το λουρί είναι κοντό, γεγονός που κάνει τον σκύλο σας να νιώθει άβολα, χαλαρώνετε το λουρί μόνο όταν ο σκύλος σας κάθεται καθώς ακούει την εντολή σας. Ο σκύλος σας θα κάθεται, ολοένα και πιο εύκολα (η αντίδραση θα ενισχυθεί), καθώς δεν θα «ταλαιπωρείται». Ωστόσο, όπως θα αναφέρουμε και παρακάτω, αυτή η τεχνική δεν είναι σκόπιμο να εφαρμοστεί.

Θετική τιμωρία

Η θετική τιμωρία, αναφέρεται σε μια ανεπιθύμητη συμπεριφορά που εκδηλώνει ο σκύλος και επιθυμούμε να τη σταματήσουμε προσθέτοντας ένα δυσάρεστο ερέθισμα για αυτόν. Παράδειγμα θετικής τιμωρίας είναι η χρήση περιλαιμίων ηλεκτροπληξίας. Η χρήση τους ως μέσο εκπαίδευσης ήταν εκτενής παλαιότερα. Ωστόσο, σήμερα δεν συνίσταται καθόλου, διότι αντιβαίνει στους κανόνες ευζωίας των ζώων και καταπατά τα δικαιώματά τους.

Αρνητική τιμωρία

Σε αυτήν την περίπτωση, επιδιώκουμε να εξαλειφθεί μία ανεπιθύμητη συμπεριφορά αποσύροντας ένα ερέθισμα που απολαμβάνει ο σκύλος. Για παράδειγμα, έστω ότι έχετε λιχουδιές στο χέρι σας που επιθυμεί έντονα ο σκύλος σας. Τις απομακρύνετε από αυτόν και δεν του τις δίνετε αν πηδά πάνω σας επιδιώκοντας να τις πάρει. Ο σκύλος σας θα σταματήσει να εκδηλώνει αυτή τη συμπεριφορά από τη στιγμή που έχει ως αποτέλεσμα να μην παίρνει αυτό που θέλει.

Τα συναισθήματα συνοδεύουν τη μάθηση κατά τη διαδικασία εκπαίδευσης του σκύλου σας

Όταν διδάσκετε στον σκύλο σας μια επιθυμητή συμπεριφορά, τη συσχετίζετε αυτόματα με ένα όμορφο συναίσθημα του σκύλου σας μέσω της θετικής ενίσχυσης. Μέσω της αρνητικής ενίσχυσης, συσχετίζετε μία αντίδραση με ένα συναίσθημα ανακούφισης. Όσον αφορά τη θετική τιμωρία, το άγχος ή ακόμη και ο πόνος θα συσχετιστούν με μία συμπεριφορά. Τα αρνητικά συναισθήματα θα είναι παρόντα στη μαθησιακή διαδικασία όταν εφαρμόζετε αυτή τη μέθοδο. Τέλος, το αίσθημα της απογοήτευσης θα πυροδοτηθεί με την αρνητική τιμωρία μιας και ο σκύλος σας δεν θα μπορεί να έχει πρόσβαση σε αυτό που θέλει.

Το ADAPTIL σύμμαχός σας

Η εκπαίδευση του σκύλου σας μπορεί να μην είναι εύκολη διαδικασία. Απαιτεί χρόνο και υπομονή από μέρους σας, αλλά βελτιώνει το δεσμό που αναπτύσσετε μαζί του. Στη διάρκεια αυτής της προσπάθειας, το κολάρο ADAPTIL σίγουρα θα βοηθήσει τον σκύλο σας σε αυτή την νέα πρόκληση, όπως έχει βοηθήσει και εκατομμύρια σκύλους σε όλο τον κόσμο μέχρι σήμερα. Είναι βασικό να υποστηρίζετε τον σκύλο σας από μικρή ηλικία, όσο είναι κουτάβι, με ένα κολάρο ADAPTIL Junior στα πρώτα στάδια της εκπαίδευσης και κοινωνικοποίησης και μετά την ηλικία των 6 μηνών να χρησιμοποιείτε ένα κολάρο ADAPTIL Calm για να είναι ήρεμος και με αυτοπεποίθηση. Μην ξεχνάτε ότι τα όμορφα συναισθήματα του σκύλου σας θα βοηθήσουν να γίνει ο καλύτερός σας φίλος.